Қазақстан Республикасының Президенті Қасым-Жомарт Тоқаев Қазақстан халқына Жолдауында 2025 жылды жұмысшы мамандықтар жылы деп жариялады. Бұл техникалық және кәсіптік білім беру жүйесін реформалауға, сондай-ақ қоғамдағы жұмысшы мамандықтарының беделін арттыруға бағытталған маңызды қадам.
«Біз жұмысшы мамандықтарын дәріптеу арқылы қоғамда еңбекқор және нағыз маман болу идеясын насихаттаймыз. Бұл «Адал азамат – Адал еңбек – Адал табыс» қағидатына толық сай келеді. Қоғамда еңбекқорлық, кәсібилік сияқты қасиеттер өте жоғары бағалануға тиіс. Өз кәсібін жетік меңгерген мамандар ұлт сапасын арттырады. Жұмыстың жаманы жоқ, кез келген еңбек – қадірлі. Ең бастысы, әркім жауапкершілікті терең сезініп, өз міндетін сапалы атқаруға тиіс. Сонда ғана еліміз дамудың сара жолына түседі» деп атап көрсетті.
Жұмысшы мамандығының мәртебесін көтеру – қоғамда еңбек адамының қадірін арттыру, оның кәсіби біліктілігін шыңдау, жұмысшы қарым-қабілетін жан-жақты бағалау арқылы жүзеге асатын сан салалы үдеріс. Бұл міндетті шешу үшін еңбек жағдайларын жақсарту, еңбекақы мен әлеуметтік кепілдіктерді көбейту, жұмысшы мамандықтарын жаңарту, мән-маңызын кеңінен насихаттау, мемлекеттік, қоғамдық, жергілікті деңгейде қолдау көрсету сынды кешенді шараларды жүйелі жүргізу, қапысыз атқару қажет.
Ақадыр кентінің аумағындағы кәсіпорын, мекемелерде мерейлі жұмысшы мамандығын таңдап, еселі еңбегімен көзге түсіп жүрген адамдар аз емес. Әсіресе олардың көбі теміржол саласында жұмыстарын атқарады.
Солардың бірі «РеалТранс-2020» жауапкершілігі шектеулі серіктестігінде еңбек ететін, локомотивтерге КТ-6 жөндеу шараларын жүргізетін VI разрядті слесарь Звягинцев Владимир Владимирович.
Владимир Владимирович Шет ауданы, Ортау ауылының тумасы. Ата-анасы 1978 жылы отбасымен Алматы қаласынан Ортауға көшіп келеді. Өйткені, мұнда әкесінің қартаң тартқан қайын атасы мен қайын енесі тұрған. Қариялардың қасында болып, көмек беруді көздейді.
Әкесі Владимир Дмитриевич «Ортау» кеңшарында (совхозында) дәнекерлеуші болып істейді. Сонымен бірге атасы Андрей Ивановичпен бірге шаруашылықтың 30-ға тарта ара ұяларын күтіп-ұстап, бал өндірумен де айналысады. Үйлері кеңшардың бау-бақшасының ортасында болады. Соның әсері ме, бағбандығымен де ел аузында жүреді. Ол өсірген гүлзар үйдің ауласының да, үй ішінің де көркін кіргізіп, қонаққа келген меймандарының таңданысын тудырып жүрген.
Анасы Татьяна Александровна үй шаруасындағы әйел болғанымен, таң атқаннан кеш батқанға дейін тыным таппайтын жан болған. Бес баланың тәрбиесімен айналысып, ас мәзірін дайындауда аса шеберлік көрсетіп жүрген. Балалары анасы әзірлеген тіл үйіретін тағамдардан дәм татып өскен. Осы шеберлік анасынан ұлы Володяға да дарыған. Тіпті кішкентай кезінде өскенде аспазшы болсам деп армандаған кездері де болған екен.
Владимир Ортау ауылының мектебіне ерте – 5 жасында барады. Көп ұзамай кеңшар мемлекет иелігінен кетіп, жекеменшікке өте бастағанда ата-анасы Ақадыр кентіне қоныс аударады. Бала оқуын М.Мәметова атындағы жалпы орта білім беретін мектебінде жалғастырады. Орта мектепті бітірген соң өзінің қатарластарымен бірге барып, жоғарғы оқу орнына түсуге бағын сынап көреді. Алайда, жолы болмайды.
Ауылға қайтып келіп, жастайынан қара жұмысты атқаруға үйренген жас жігіт аудандық ауруханаға қысқы мезгілде жылу қазандықтарының от жағушысы болып жұмысқа тұрады.
Одан кейін Ақадыр автокәсіпорнына (АТП-1101) слесарь-агрегатшы болып орналасады. Екі жылдан соң сол уақыттағы «ЫРЫС-2004» жауапкершілігі шектеулі серіктестігіне жұмысқа шақырылады. Сол 2006 жылдан бері жиырма жылға жуық бір мекемеде жұмыс істеп келеді. Осы уақыт ішінде мекеме атауы екі рет өзгерді. 2016 жылы «ЛокомотивТранс-2011» деп өзгерсе, 2023 жылдан бастап «РеалТранс-2020» жауапкершілігі шектеулі серіктестігі болып аталады.
Владимир Владимирович слесарь ретінде электровоздарға КТ-6 компрессорына жөндеу жұмыстарын жүргізеді. Нақтылап айтқанда, тежеу жүйесіне сығылған ауа жіберумен айналысады. Компрессорлар пойыздың тежегіш желісін және қосалқы аппараттардың пневматикалық желісін сығылған ауамен қамтамасыз етуге арналған. Одан басқа электровоздарға ТМ-2, ТМ-18, Т-6, Т-8, Т-8 У жөндеу жұмыстарын іске асыруға өзіндік үлесін қосады. Тарту (тяговые) генераторларларын, турбиналарын, екімашиналы қондырғыларын жөндеу шараларына қатысады.
Жауапкершілігі шектеулі серіктестігі бір ай мерзімде орта есеппен 18-20 электровоздарды жөндеп шығарады. Онымен қоса, Атырау қаласының «ТенгизШевройл» компаниясынан жіберіліп тұратын 12-14 франциялық электровоздары ТО-4 доңғалақ жұптарын жонудан өтсе, жыл бойы 3-4 тепловоз күрделі жөндеуден өтеді. Тепловоздардың ТО-7 бір айға, ТО-8 екі айға, ТО-8У үш айға дейін жөнделіп отыратын мерзімдері бар.
Владимирді сөзге тартқанымда төмендегіні баяндады:
– Мен өзімнің жұмысымда кез келген шаруаларға араласа беремін. Қандай жұмыс болса да кірісіп кетемін. Өйткені, өз мамандығымды жақсы көремін. Екі күн ауысымда болып, екі күн демалысым болса да шаруалар болып қалса депоға басшыларым шақырып жатады. Ондайда уақытпен санаспай осы жерден табыламын. Мұнда бүкіл жағдай жасалған. Ас ішуге асханамыз, жуынып-шайынатын душымыз бар. Арнайы жұмыс киімдері (спецодежда), зиянды цехта жұмыс істегені үшін сүт өнімдері беріліп отырады.
Бірде мені жеке кабинетіне сол уақыттағы серіктестіктің директоры (қазіргі кезде серіктестік құрылтайшысы) Оркен Жақсылықұлы шақырып алды. Сөйтсем, Францияның еліндегі локомотивтер шығаратын Сент-Уэн-сюр-Сен қаласындағы (Париж қаласының іргесінде орналасқан) «Alstom Transport» компаниясының өкілі Алекс деген азамат келіпті. Қасында аудармашысы бар. Бастығым маған тікелей тапсырма беріп: «Володя, мына кісі тепловоздар шығаратын зауыттан келіп отыр. Екі күн бойы осында болады. Жанында жүріп одан локомотивтерді жөндеу, дәлірек айтқанда доңғалақ жұптарды жону тәсілдерін үйреніп ал. Көп ұзамай сол жұмыспен айналысатын боламыз» деген.
Бастықтың тапсырысымен екі күн бойы шет елден келген қонағымыздан аталған жұмыстың қыр-сырын біліп алдым. Байқап қарасам, ол еліміздегі біраз деполарға барып, осы шаруаны ұсынған. Бірақ, бәрі жүрексініп, жауапкершіліктен қашып жұмысты қолына алмаған. Ал менің басшым бұл ұсынысты бірден қолдаған. Сол кезден бастап француздардың тепловоздарын да, электровоздарын да жөндеп келеміз. Бізден үлгі алған республикамыздағы басқа деполар да осы жұмыспен айналысып жүр, – деп сөзін аяқтады.
Бүгінгі таңда «РеалТранс-2020» серіктестігінде 150-ге тарта адам жұмыс істейді. Жұмысшылардың дені ақадырлықтар. Вахта ауысымымен 10 шақты адам Қазалы, Байқоңыр өңірінен келгендер. Олардың сапында дәнекерлеушілер, электровоз-тепловоз слесарлары. Жоғарыда атап кеткенімдей, ВЛ-80С, KZT-4АТ, ТМ-2, ТМ-18 электровоздар мен тепловоздарын жөндеуден өткізіп отырады. Серіктестік ұжымының атқарып отырған осындай жұмыстарында Владимир Владимировичтің де үлесі бары сөзсіз.
Жұмысына тиянақты болып, бекітілген міндеттеріне үлкен жауапкершілікпен қарап, әріптестеріне үлгі көрсетіп, ұжым мүшелері арасында беделге ие болған маманның жұмысы әрқашан бағаланып келеді. Серіктестіктің басшылары тарапынан Құрмет грамоталары мен Алғысхаттарымен, бағалай және ақшалай сыйлықтарымен марапатталған. Еңбек озаты ретінде фотосуреті мекеме ішіндегі Құрмет тақтасына ілінген, есімі Құрмет кітабына жазылған.
Серіктестіктің қазіргі директоры Бурча Юрий Владимировичтен өзінің маманы туралы сұрағанымда ойланбастан:
– Звягинцев Владимир Владимирович мекемеміздегі белді, мықты мамандардың бірі. Қолынан көп іс келеді. Қандай тапсырма болса да үлкен жауапкершілікпен, уақытысында және сапалы түрде орындайды. Оған кез келген шаруаны ойланбай тапсыруға болады, – деп бағасын берді.
Осыдан бірнеше жыл бұрын Владимирдің өмірінде бір келеңсіз жағдай болды. Темір заттарымен шаруа жасап отырғанда металл сынығы байқаусызда оң жақ көзіне кірген. Дереу Қарағанды қаласына жеткізіліп, күрделі ота жасалса да дәрігерлер ол көзін құтқара алмайды. Бүгінгі күні ол мерзімсіз өмір бойына ІІІ топтағы мүгедектер қатарында. Солай тұра жасаған еңбегі орасан.
Қолы босаған сәттерде Владимир балық аулауды қалайды екен. Ортау, Босаға ауылдарының тоғандарына, Көктіңкөлі көліне барып тұрады. Зайыбымен екеуі есік алдына көкөніс егумен айналысады. Күзде жинап алған картоп, қызанақ, қияр, қырыққабат, қызылша, сәбіз, тағы басқа көкөніс өнімдері қыс бойы бала-шағасына әжептәуір азық әрі дастархандарының сәніне айналады.
Сұхбат алу барысында Владимирден:
– Владимир, балалық шағыңыздан есте қалған сәттер болса айтып бересіз бе? – деген сұрақ қойдым.
– Мен Ортауда туып-өскенімді бәріне мақтанып айтып жүремін. Сондай табиғаты сұлу жер отаным болғанына масаттанамын. Кейін Ақадыр кентіне көшіп кетсек те туған өлкемді қимай, жазғы каникулдардың бәрінде бауырларыммен бірге сол жақта болатынбыз. Бізді әжеміз Анна Андреевна (анамның шешесі) құшақ жая қарсы алатын. Ол кісінің бізге берген қаймағының, сүттен дайындалған тағамдарының, жарма ботқасының, борщ пен кеспесінің дәмі әлі ауызымда.
Ауылда жүргенімізде тауға да шығып кететінбіз. Кейде екі-үш күнге шатыр (палатка) құрып, жорыққа аттанамыз. Ортаудың тау-тасының ең биік шыңында судың қайнары – ерекше бір бұлақ бар. Былай қарасаң көлшікке ұқсайды. Содан ішімізден көл деп жүреміз. Біз сол әдемі көріністі көру үшін қайта-қайта баратынбыз. Шығуын бірдеңе қылып шығамыз-ау, бірақ кері түсу қиынға соғатын. Сонда да шыңды бағындырудан рахат алып, ләззатқа батып қайтатынбыз.
Тауларды аралап жүріп үңгірлерге тап боламыз. Сондай бір үңгірдің тұсында сарқырама су (водопад) ағып тұрады. Тау ішін аралай берсең сан-түрлі әдеміліктерге, табиғаттың таңғажайып көріністеріне тап боласың.
Жол-жөнекей көзімізге аң-жануарлардан арқарлар, сілеусін, борсық, құстардан бүркіт, сұңқар, гриф құсы кездесетін. Тау етегінен құлпынай, қара қарақат, бүлдірген теріп жейтінбіз. Ал енді кең алқапты алып жатқан саңырауқұлақтың түр-түрлерін айтпай-ақ қояйын!
Бір сөзбен айтқанда, менің отаныма ештеңе жетпейді. Қолым қалт етсе, сол жаққа тартып кеткім келеді де тұрады, – деп сөзін аяқтады.
Иә, біз Ортауға барғанда бергі жағын ғана көріп қайтамыз. Былайша айтқанда тау етегін ғана білеміз. Соның өзіне мәз-мейрам болып, төбеміз көкке бір елі ғана жетпей тұрады. Ал енді тау ішіне кіріп, табиғаттың бізге берген сыйын тамашалап, һас ауасын жұтып, одан рахат алуды бәріміз біле қоймаймыз.
Владимир Владимировичтің өмірлік жары Наталья Павловна үй шаруасындағы әйел. Жер үйдің шаруасы бітпейді. Шаруашылығын дөңгелетіп жүрген жанның бірі. Бағбандықпен айналысатынын жоғарыда айтып кеттім. Үш баласының тәрбиесінің өзі біраз уақыт алады.
Үлкен қыздары Эвелина 15 жаста, ортаншы ұл Кирилл 14 жаста, кіші қызы Мария 8 жаста. Үшеуі де М.Мәметова атындағы мектебінің оқушылары.
«Еңбек пен бақыт – егіз» дегендей, еңбекте алда болып, өмірде өз орнын тауып, бақытты отбасы құрған Звягинцев Владимир Владимировичтің сәттілік баянды бақыт тілейік.
Қалижан БЕКҚОЖА,
Ақадыр кенті