Көшедегі жарнаманың сауаттылығына қоғамдық бақылау кеңестері ойдағыдай үлес қосып келеді. Кеңес мүшелері тұрақты түрде рейдтерге шығып, жарнамалардағы ақпараттың сауатты әрі түсінікті жазылуын тексеріп келеді. Кәсіпкерлермен кездесіп, олқылықтың орнын жою бойынша кеңестері мен ұсыныстарын жеткізуден жалыққан емес. Осының негізінде мемлекеттік органдар да шара қабылдап, мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеруге қоғамдық ұйымдармен бірге бір кісідей жұмылып отыр. Осы мақсатта түсіндіру шараларын жүргізіп, үнемі кездесулер өткізіп тұрады.
Мәселен жақында «Атамекен» кәсіпкерлік палатасының өкілдерінің қатысуымен үлкен басқосу өтті. Бұл жиынға облыс аумағында мейрамхана, дәмхана қызметін жүргізетін кәсіпкерлер қатысты. Отырыста облыстың тілдерді дамыту жөніндегі басқармасының басшысы Алма Шалабаева кәсіпкерлерге көрнекі ақпарат пен деректемелерді орналастыру кезіндегі тілдік нормалардың сақтау талаптары мен осы бағыттағы заңнамаға енгізілген өзгерістер жайлы жан-жақты түсіндірді.
Көрнекі ақпарат «ҚР Тіл туралы заңының» 21-бабына сәйкес жазылуға тиіс. Яғни қоғамдық тамақтандыру орындары – мейрамханалар мен дәмханаларда ас мәзірі міндетті түрде мемлекеттік тілде ұсынылуы қажет. Сауда орындарында өнім атауы, бағасы және басқа да деректемелер заңда көрсетілгендей қазақ тілінде жазылуы қажет. Ал бұл талаптар орындалмаған жағдайда, Қазақстан Республикасының «Әкімшілік құқық бұзушылық туралы» кодексінің 75-бабына сәйкес жауапкершілік қарастырылған. Бұл бойынша алдымен ескерту, ал кемшілік жойылмаған жағдайда айыппұл салынады.
Сондай-ақ осы кездесуге ZOOM платформасы арқылы тағы отызға жуық кәсіпкер қатысты. Жиын барысында аудан-қалалардағы бизнес өкілдері тақырыпқа қатысты сұрақтарын қойып, жауап алды. Олар да өз кезегінде тіл саясатын жүзеге асыруды көздеген шараларды толық қолдайтындарын жеткізді. Айта кетейік, басқарма мамандары жарнаманы аударып беруге де көмектеседі. Ол үшін кәсіпкер басқарма сайтында көрсетілген нөміріне хабарласса жеткілікті.
Мұндай кездесулер облыстың бірнеше өңірінде өтті. Мәселен Абай ауданындағы кездесуде көрнекі ақпарат пен көше атауы жазылған аншлагтардағы жазу талаптарына қатысты мәселелер талқыланып, басқарма тарапынан тиісті тапсырмалар жүктелді. Кәсіпкерлерге көрнекі ақпарат пен деректемелерді орналастыру кезіндегі тілдік нормаларды сақтау талаптары және осы бағытта заңнамаға енгізілген өзгерістер түсіндірілді.
Сонымен қатар дәл осындай кездесулер Саран, Шахтинск, Балқаш, Приозерск қалалары мен Бұқар жырау ауданында өтті. Бұқар жырау ауданында мемлекеттік тілді тегін үйрету жолға қойылған. Бұл жұмыстар қазақ тілінің мәртебесін арттырып, қолданыс аясын кеңейту мақсатында қолға алынған. Ботақарадағы жүздесуде қысқа мерзімді тіл оқыту курстарын аяқтаған аудан тұрғындарына курсты тәмамдағаны туралы сертификаттар табыс етілді. Бүгінде аудандық мәдениет үйінде орналасқан коворкинг орталығы мемлекеттік тілді меңгеруге қолайлы орынға айналып отыр.
Ал Балқаш қаласында туристік нысандардың жұмысына, жарнамасына ерекше назар аударылды. Кездесуде кәсіпкерлер заң талаптарын қалтқысыз сақтайтындарын жеткізді.
Жалпы облыста мемлекеттік тілдің мәртебесін көтеруге толыққанды жұмыс жүргізіліп жатыр. Бұл бағытта мемлекеттік органдармен қатар қоғамдық ұйымдар да белсене атсалысуда. Олар көше-көшені аралап, сауатсыз жарнаманы жоюға күш салып келеді.
Манас АҚСАРЫ